Cem, cemevi, semah ve gülbenk ne demektir?
|
05-18-2015, 06:16 PM
Yorum: #1
|
|||
|
|||
Cem, cemevi, semah ve gülbenk ne demektir?
Cem
Cem toplu halde ettikleri ibadetin adıdır. Kavram olarak Cem Arapça bir kelime olup toplanma, birikme, bir araya gelme manasına gelmektedir. Türk Alevilerinde cemde bulunan bir kişi başka bir kişiye dargınsa, bu iki kişinin dargınlıkları giderilmeden, barışmaları sağlanmadan Cem’e başlanmaz. Alevilerin toplu anlamda temel ibadeti olan Cem, bir Dede nin gözetiminde, önderliğinde yerine getirilir. Cemevi Alevilerin ibadet ettiği yere “toplanma” anlamında “cemevi” denir; bir olma, bütünleşme yeri, Yaratan’la bir olma, bütünleşme anlamındadır.Ce m herhangi bir yerde yapılabilir.Evd e ya da temiz olan her yerde yapılabilir.Öne mli olan Allah’a sığınmak ve ibadet etmektir. Cemevi ise sadece ibadet amaçlı kullanılmıyor,C emevleri, salt tapınma maksadı ile kullanılmamış ve kullanılmamakta dır.Türk Alevi topluluğunun tapınma gereksinimi dışında toplumsal, bireysel sorunların çözüme kavuşturulduğu bir meclis işlevi de görmüş ve görmektedir. Semah nedir? Semah, Cemlerde deyişler eşliğinde yapılan dinsel törenin adıdır. Ulu Hünkâr Hacı Bektaşı Veli bu konuda şöyle söyler: "Semah, ariflerin aleti, muhiplerin ibadeti, taliplerin maksududur. Bizim Semahımız oyuncak değil, ilahi bir sırdır. Bir kimse ki Semahı oyuncak sayar o cahildir". Semahın kaynağı Kırklar meclisine dayanır. Bu meclise gelen Hz. Muhammed’e Salmanı Farisi tarafından bir üzüm tanesi verilir ve Salmanı Farisi kendisinden bunu paylaştırmasını ister. Hz. Muhammed Cebrail’in getirdiği tabakta bu üzüm tanesini sıkar. Bunu içen Kırklar "Ya Allah" deyip Semah dönmeye başlarlar. Semah yalnız Cemlerde dönülür. Bunun dışında günümüzde olduğu gibi asla düğünlerde ve benzer eğlencelerde dönülmez. Semahın dönüldüğü ortam mutlaka özel ve dinsel anlamı olan bir ortam olmalıdır. Yani ilahi bir sırdır. Öyle günümüzde yapılanlar gibi herkesin kolunu açarak yapacağı bir dans değildir. SEMAHIN BAZI ÖZELLİKLERİ Semahı kadınlar ve erkekler oynar/döner. Semah Cemlerde dönülür. (Bunun dışında Alevi inancını tanıtan toplantılarda dönülür.) Semah sırasında Alevi ozanların deyişleri bağlama eşliğinde okunur. Semah sırasında el ele tutuşulmaz, ayaklar çıplaktır. Ya karşı karşıya ya da Halka şeklinde dönülür. Semah ağır çalınan ve söylenen nefesler eşliğinde dönülür. Nefesler giderek hızlanır, buna bağlı olarakta Semah dönenler hızlanır. Semahçılar Dede/Mürşidin oturduğu bölüme sırtlarını dönmezler. Bölüme geldikleri zaman yüzleri çerağa dönük ve boyunları hafif bükük geçerler. Özü aynı olan ama farklılıkları tali olan bir çok Semah türü vardır. Belli başlı Semah türlerini sıralayabiliriz : Miraçlama Ali Nur Semahı Kırklar Semahı Turnalar Semahı Erkân Semahı Gönüller Semahı Ya Hızır Semahı Nevruz Semahı Hacı Bektaş Semahı Muhammed Ali Semahı GÜLBENK NE DEMEKTİR GÜLBENK: Farsçadan dilimize geçmiştir. Gül ve Benk sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiştir. Gül gibi sözler dizisi anlamındadır. Alevi Bektaşi yolunda yemeklerden önce, sonra, yatmadan önce, sabah kalktıktan sonra, Perşembe akşamları yapılan sohbet toplantılarında ve genelde Cem ayinlerinin açılışı,kapanış ı ve yürütülmesi sırasında dedenin yada dedebabanın yaptığı dualara gülbenk denir. Gülbenkin dili Türkçedir.Gülbe nk de cümleler kısa ve birbiri ile uyumludur. Toplumsal ve kişisel yaşamın her alanında gülbenkler vardır. Gülbenkler yöreye ve gülbenk veren dedeye yada dedebabaya göre değişikliklik gösterebilir. CEMLERDE VE GENEL ETKİNLİKLERDE OKUNAN GÜLBENKLER. Kurban adayanlara topluca gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Abdal musa adına adadığınız kurbanlarınız Hakk ve halk katında kabul olsun Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, Oniki Imamların, Ondört Masumu pâkların, Onyedi Kemerbestlerin, Ve de Kırkların gözü üzerinizde olsun Hallacı Mansurun, Seyyid Nesiminin, Yunusun, Pir Hünkar Hace Bektaş Velinin Abdal Musa Sultanın özü özünüzde olsun Kurbanınız, adağınız, niyetiniz Pir katında kabul olsun Yiyene helal yedirene delil olsun Dertlerinize derman Hastalarınıza şifa olsun Birliğiniz, beraberliğiniz daim olsun Dostluğunuz baki kalsın Pir Hünkar Hace Bektaş, Abdal Musa Sultan Bu demden bu divandan ayırmasın Hizmette bulunanın, pişirenin,taşır anın Hizmetleri kabul yüzleri ak olsun Hizmetleri Hakk ve Halk defterine kaydolsun Bu birliğinize Pir Hünkar Hace Bektaş, Abdal Musa Sultan Şahit olsun Sizleri bu demden, bu divandan, bu yoldan ayırmasın Gerçekler demine devranına HÜ Hazırlanan lokmalar yenmeden önce Bismi Şah Ya Hakk Kurbanlar adına Adaklar hakkına Erenler keremine Gerçekler demine Desturu Pir Izni Mürşit ile yürüyenin lokması yürüye Birliğin demine HÜ Şah yürüsün canlar Lokmalar yendikten sonra gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Kazanıp var eden ele pişirip soframıza getirene Bulunup soframızda oturana Gönül dolusu selam ulsun Artsın eksilmesin, taşsın dökülmesin. Yiyenlere helal, yedirene delil olsun Hastalar şifa bulsun. Dostlar şad olsun. Pirimiz Hünkâr Hacı Bektaş Veli. Abdal Musa Sultan Kabul eylesin. Ziyan keder vermesin. Dilden dileklerimizi, gönülden hizmetlerimizi Hakk kabul etsin Gerçeğe Erenler demine HÜ Çerağcının çerağı uyandırmadan okuyacağı gülbenk Hü cem erenlerI Hü erkan erenlerI Hü hIzmet erenlerI BIsmI Şah ya Hakk Çerağı uyandıracağım Insanlık adına Insanlığın aydınlığı adına Çerağı uyandıracağım dostluk adına PIrIm hünkar Hacı Bektaş VelI adına Anadolu erlerI ve pIrlerI adına Işığı daIm olsun CemImIz aydınlık olsun Aydınlığın demIne devranına hü Çerağ dinlendirilirke n okunacak gülbenk Bismi Şah Bismi Şah Bismi Şah Hü cem erenlerI Hü erkan erenlerI Hü hIzmet erenlerI BIsmI Şah ya Hakk Çerağı dInlendIreceğIm pIr adına Insanlığın aydınlığı adına Çerağı dInlendIreceğIm dostlar adına PIrIm hünkar Hacı Bektaş VelI adına Anadolu erlerI ve pIrlerI adına Işığı daIm olsun Batın oldu çerağı zahIr oldu hünkar güneşI Hak eyvallah hü dost. Zakire, deyişlerinden sonra verilecek gülbenk BIsmI şah ya hakk HIzmetlerInIz kabul, muratlarınız hasıl ola Gönlünüzde dert keder olmaya DeyIşlerInI duvazlarını söyledIğInIz erenlerIn HImmetlerI üzerInIzde ola Anadolu erlerI ve evlIyaları SIzlerI ve ehlI canları bu demden bu bu yoldan ayırmaya Söylenen deyIşler yol gösterIcI ola SöyleyenInde, dInleyenInde DemIne devranına hü Dara duran canın okuyacağı gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Hü cem erenleri Yüzüm yerde özüm darda Hakk meydanında Pir huzurundayım Canım kurban tenim tercuman Bu candan ağrımış incinmiş gücenmiş can var ise Dile gelsin biline gelsin Hakk meydanı duya gelsin Can hakkını talep eylesin Söylediğiniz meydanın Söylemediğiniz sizin Hakk eyvallah Gerçekler demine devranına Hü Semah yüründükten sonra okunacak gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Semahlar saf ola Günahlar af ola Çarkı pervaz Hakk ola Yüzünüz ak hizmetiniz kabul ola Döndüğünüz semahınız Hakk katında kabul ola Hacı Bektaş Veli. Abdal Musa Sultan Dergah nazarında kabul ede Gerçeğin demine devranına HÜ Dedenin cemdeki canlara telkin gülbengi Bismi Şah Ya Hakk Ey cem erenleri! Yalan söylemeyin dedi kodu yapmayın Şehvete kapılmayın Kin tutmayın Gördüğünüzü örtün, görmediğinizi söylemeyin Elinizle koymadığınızı almayın Sözünüzün geçmediği yerde söz söylemeyin Küçüğe hürmet, büyüğüne hizmet eyleyin Her daim Hakk sözü söyle Hakkı özünüzde bilin Bilimden ayrılmayın Ikrarınızda kalıcı olun Yolunuzu bilici olun Yolunu Pirini, Mürşüdünü, Rehberini bilenlerin Demine devranına hü. Cem sonunda hizmetlilere gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Gönülden derIm en-el hakk HIzmetlerInIz kabul ola dergah dIvanına kaydola SIzler cem erenlerIne hIzmet ettInIz HIzmetInIz hakk hIzmetI olsun DIlden dIleğInIz gönülden IsteğInIz kabul olsun Hızır yardımcınız alI yoldaşınız olsun PIrIm hünkar hacım bektaş velI Merde namerde muhtaç etmesIn HIzmet sIzden dIl bIzden nefes hünkardan olsun Gerçek hIzmet erenlerInIn demIne devranına hü. Cem sonunda okunan genel gülbenk Bismi Şah Ya Hakk Gönülden derIm En-el Hakk Akşamlar hayırlı olsun, hayırlar feth olsun Şerler defolsun, münkIrler mat olsun Münafık berbat olsun Meydanlar dostluk ve barışla, gönüller insanlık sevgisiyle dolsun Hakk muhabbetI, alIy sevgIsI gönlünüzde olsun CemInIz kırklar cemI, Yolunuz hünkar yolu olsun Hızır yardımcınız olsun SevgIlI cem erenlerI Abdal musa sultan der kI YetmIş IkI mIlletI bIr göresIn KImseyI dIlInden, ırkından, Inancından dolayı hakIr görmeyesIn ElIne dIlIne belIne sahIp olasın Küs olup gönül kırmayasın Yanlız Hakk lokması yemiyesIn Kinden kibIrden sıyrılıp Yoluna talip, Insanlığa önder olasın, SevgI Inancın barış yolun olsun SevgIlI cem erenlerI CemInI yürüttüğümüz abdal musa, anadolu erlerI evlIyaları PIrIm hünkar hacım bektaş velI DertlerInIze deva hastalarınıza şIfa vere ÜçlerIn beşlerIn yedIlerIn onIkIImamların, ondört masumu pakların OnyedI kemer bestlerIn ve kırkların Hayır ve hImmetlerI sefa ve nazarları üzerImIzde olsun Gayb erenlerI bIzlerI görünür görünmez kazadan beladan saklasın GülbenklerInIz, gönülden IsteklerImIz pIr derğahında kabul görsün Nuru nebI keremI şahı merdan alI GülbengI hünkar hacım bektaş velI DIl bIzden nefes hünkarımdan ola Gerçek erenler demIne devranına hü. Cem birlendikten sonra okunan gülbenk Bismi Şah ya Hakk Oturan duran Koğsuz gıybetsiz evine varan Eşine nIyaz edIp Yasığa baş koyan Sağ yata salim kalka Pir yoldaşı hızır kılavuzu ola CemInIz pIr divanına kaydola Gerçek erenler demine hü. Aşure yenmeden önce okunacak gülbenk Bismi Şah ya Hakk Lokma hakkına evliya keremine Gerçekler demine destur-i pir Lokması olanların lokması Hizmeti olanların hizmeti yürüye Gerçek erenler demine devranına hü Bismi Şah ya Hakk Erenler himmetine Pir adına Kerbelayı hüseyin adına Yetmiş üç can adına Zalime baş kaldıran canlar adına Pişen bu çorbanın Suyu fıratın Tadı canın Tanesi insanlığın ola İçilen bu çorba niyeti olanın niyetine Hizmeti olanın hizmetine Zalimin karşısında duranın Adına içile Gerçek erenler adına Yuh münkire lanet yezıde Lanet onun soyuna Lanet onun devrini sürdürene Selam olsun hüseyine ve yetmiş üç cana Selam olsun insanlık için baş veren canlara Hak erenler demine pirin keremine Gerçekler adına hü Aşure yendindikten sonra okunacak gülbenk Bismi Şah ya Hakk Kerbelayı hüseyin adına Pişen aşureye katkıda bulunana Pişirip soframıza getirene Hizmet edene Gönül dolusu selam olsun Savaş insanlığa nasip olmasın Yetmiş iki milleti bir bilip Maslumların yanında yer alana selam olsun Yolunuz hak erenlerinin yolu olsun Gönlünüz insan sevgisiyle dolsun Pişirene taşırana Yiyene yedirene aşk olsun Kazancınız bol olsun Sofranız dolu olsun Kerbela şehidi hüseyin ve yetmiş üç can Kabul eylesin Gerçeğe ve gerçeği görenlerin demine devranına hü. Can Hakka yürüdükten sonra yedisinde ve kırkında okunacak gilbenkler Hakka yürüyen canın yedisinde okunacak gülbenk Önce yemeğe destur verilir. Bismi Şah ya Hakk Lokma hakkına evliya keremine Gerçekler demine desturu pir Lokması olanın lokması yürüye Hak kabul ede Gerçeğin demine devranına hü Buyurun dostlar Yemekten sonra sırayla şu gülbenkler okunur Bismi Şah ya Hakk Kazanıp var eden ele Pişirip soframıza getirene Bulunup soframızda oturana Hizmet edene gönül dolusu selam olsun Artsın eksilmesin taşsın dökülmesin Halkımız üretsin yesin ve yedirsin Açlık insan oğluna nasip olmasın Lokmalarınız karışsın katar olsun Lokmaların her biri bin derde derman olsun Yolunuz hak erenlerinin yolu olsun Gönlünüz insan sevgisiyle dolsun Kazancınız bol sofranız dolu olsun Yiyene yedirene aşk olsun Helali hoş olsun Hakka yürüyen cana rahmet olsun Gerçeğin demine devranına hü. Bismi Şah Hakk Eyvallah, Bismi Şah Hakk Eyvallah, Bismi Şah Hakk Eyvallah, Üçledık üç kere can için can aşkına Nuru nebi keremi Ali hatemi Veli Pirimiz Hünkar Hacım Bektaş Veli Hakka yürüyen can için yenen bu yemek geçmişlerin canına değe Yiyen canlara aşk ola Aramızdan göçen canın ruhu şad ola Varlığı bereketli ola Hanesi dostları göz yaşlarından kurtula Üçlerın beşlerin onikilerin ve de kırkların İzni ile dostlara şifa, zelil olanlara deva ola Yolda kalanları elinden tutup kaldıra Hakka yürüyen cana rahmet ola Hane halkı ve dostları dar günleri görmeye Bu yemek canlara değe Dil bizden nefes hazreti pirden ola Hakk defterine yazıla Gerçek erenler demine devranına hüü Kırk yemeğinde okunacak gülbenk Önce yemeğe destur verilir. Bismi şah ya hak Lokma hakkina evliya keremine Gerçekler demine desturu pir Lokmasi olanin lokmasi yürüye Hak kabul ede Gerçeğin demine hü Buyurun dostlar Yemekten sonra sırayla şu gülbenkler okunur Bismi Şah ya Hakk Kazanıp var eden ele Pişirip soframıza getirene Bulunup soframızda oturana Hizmet edene gönül dolusu selam olsun Artsın eksilmesin taşsın dökülmesin Halkımız üretsin yesin ve yedirsin Açlık insan oğluna nasip olmasın Lokmalarınız karışsın katar olsun Lokmaların her biri bin derde derman olsun Yolunuz hak erenlerinin yolu olsun Gönlünüz insan sevgisiyle dolsun Kazancınız bol sofranız dolu olsun Yiyene yedirene aşk olsun Helali hoş olsun Hakka yürüyen cana rahmet olsun Gerçeğin demine devranına hü. Bismi Şah ya Hakk Hakk dedik Hakk adına hakka yürüyen can adına Hakkla bir olan can adına Kırkıncı gününde kırklar adına Kırkların keremine sunduk bu yemeği Ey aramızdan göçüp giden can Toprağında bereketin eksik olmasın dara gelmeyesin Yerin kırkların cemi olsun Çağırdığın pirin elinden tutsun Yaşadığımız bu dünyada yaptığın güzellikler seninle olsun Bilerek yada bilmeyerek yaptığın yanlışlıklar Dost katında pir katında af olsun Rehberin Ali Pirin Hünkar Hacım Bektaş Mürşidin hakk ola Anadolu erenleri evliyaları Sana bu güzellikler ve onur aleminde senin yanında buluna Senden dostluğunu muhabbetini esigemeye Bu yenen yemek yedirene delil yiyene helal ola Hakkla bir ola cana rahmet ola Geride kalan hanaesi eşi dostu Bir cümle yol dostları dar günleri görmeye Dil bizim, söz Pirimin ola Pir ve Hakk defterine kaydola Gerçekler demine devranına hü Hakk rahmet eylesin kaynak:dersturkce |
|||
« Önceki Konu | Sonraki Konu »
|
![]() |
|||||||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Şu anda bu konuyu okuyanlar: 1 Ziyaretçi