07-15-2018, 12:14 AM
Ve o gün Atatürk’le birlikte Diyarbakır ile diğer illerimizde bir geziye çıktık. Bu gezide Dersim de vardı.. Oraya ikinci kez gidiyordum.
Yol boyunca Atatürk durmadan sigara içerek geçtiğimiz topraklara dalgın dalgın baktı. Zaman zaman alnında kırışıklar oluşuyordu. Bir şeylere üzüldüğü, bir şeylere sıkıldığı her halinden anlaşılıyordu. Âdeti böyleydi, düşünür, düşünür sonunda birden karşısındakine açılırdı. Diyarbakır'dan Elazığ'a geçtik. Fertek'te bir köprü yapılmış, onun açıIşını bizzat Atatürk yapacakmış. Harekâttan sonra kendisi de buraya ilk defa geliyordu. Kentlerden, ilçelerden, köylerden akın akın insanlar gelmişti.. Büyük bir coşku ile Ata'yı alkışlıyor, ellerini öpüyorlardı. Çocukların ellerinde kâğıt bayraklar vardı.. Ama ayaklarında ayakkabı, üstlerinde doğru dürüst bir giysileri yoktu.. Buna karşın ateş gibiydiler. Hepsinin gözlerinden zekâ fışkırıyordu. Paşa bu çocuklarla büyüklerden daha fazla ilgilendi. Onlarla konuştu, yanaklarını okşadı, okula gidip gitmediklerini sordu. Biri, «Daha burada okul yok!» deyince, derhal yanındakilere emir verdi: «İki ay sonra burada okulun açıldığını tedrisata başlanmış olduğunu bana bildireceksiniz!»
Yaşlı bir köylü, Atatürk'ün karşısında hiç kıpırdamadan, sanki hazırol vaziyetinde bir asker gibi duruyordu. Onun bu hali Paşa'nın dikkatini çekmişti. Yanına giderek : «Bir derdin mi var?» diye sordu. Beriki derin bir nefes alarak : «Var Paşam!.» dedi. Ve sonra aralarında şu konuşma geçti:
«Nedir derdin? Yol mu, su mu, elektrik mi, okul mu, tren mi?»
«Hiçbiri değil.. Ömür varsa, para varsa yol yapılır, okul yapılır, tren gelir, su gelir, elektrik gelir..»
«Peki o halde?»
«Ama bir daha kolay kolay Mustafa Kemal Paşa gelmez bu memlekete..»
Herkes dikkat kesilmiş bu konuşmayı izliyordu.
Köylü devam etti :
«Biz namert insanlar değiliz Paşam.. Biz nankör insanlar da değiliz.. Ama gaflete geldik.. Ben mi gaflete geldim? Haşa!. Benim gibiler gaflete gelir mi hiç! Ben ve daha pek çok Dersim'li Türkiye'nin selameti için, yabancı boyunduruğundan kurtulmamız için senin emrin üzerine silaha sarıldık.. Bu topraklar hepimizin Paşam.. Ama kendini bilmez üç beş kişi çıkıp, yine kendini bilmez cahilleri kandırarak buraların adını lekelemek istediler.. Bizi bağışlamazsan, kahrımızdan öleceğiz Paşam..»
Atatürk elini ihtiyarın omzuna koydu bir asker arkadaşı ile, bir cephe arkadaşı ile bir kader arkadaşı karşılaşmış gibi. Sakin bir sesle şöyle konuştu:
«Bu yaşına rağmen dağlardan, tepelerden aşıp buraya beni görmeye, bana bu hissiyatını söylemeye geldiğin için sana teşekkür ederim silah arkadaşım! Hatasız kul olmaz diye bir söz vardır.. Birkaç kişinin hata yapması ile bu hataya uzaktan yakından ortak olmamışları bir tutamayız. Sizler bizim kanımızdansınız, bizim insanlarımızsınız, bu toprakların insanısınız.. Geçmişteki ufak tefek hataları, küçük ve manasız davranışları unutmaya mecburuz. Kin beslememeye, kardeşliğimizi sürdürmeye mecburuz.. Ben Dersim'lilerin ve bura yöre halkının nasıl temiz, nasıl asil duygulu, nasıl vatanperver olduklarını yakinen bilirim. Sizlerin böyle hareketlere asla katılmamış olduğunuzdan da haberim var.. Biz bir milletiz, hepimiz bir milletiz. Buradan başka gidecek Türkiye'miz yok.. Bunu bilir, bunu idrak edersek bizi ne içerden, ne de dışardan kimse bölemez...»
İhtiyar bu sözlerden sonra arkasında duran koçu kendi elleri ile kurban ederken gözlerinden pıtrak gibi yaşlar kurbanın kanına karışarak toprağı suluyordu.
Törenden sonra Atatürk bana buralarda hangi dağ ve hangi sırtlarda uçuş yaptığımı sordu. Ben de bunları teker teker gösterdim kendisine. Yavaşça mırıldandı : «Munzırlar pek haşindir.. Çok dağlıktır bu arazi.. Bilirim.. Allah sizleri bilginiz sayesinde korumuş olacak.. Zira buralarda uçuş yapmak çok tehlikeli olsa gerek.. Üstelik aldığınız görevin durumu bakımından, mümkün olduğu kadar da alçalmaya mecburdunuz.. İhtiyarın sözlerini kulaklarınla duydun değil mi Gökçen? Bunu Ankara'ya döndüğümüzde herkese bizzat senin anlatmanı istiyorum.. Tarihte benzeri çok görülmüştür, yangın çıkaymak isteyenler önce bu yangında kendileri yanıp kül olurlar.. Bu yöre halkı gerçekten de çok temiz insanlardır. Bizimle birlikte savaşmışlardır. Onları lekelemeye kimsenin hakkı yoktur..»
Malatya'dan sonra geri dönerken cesaretimi toplayarak kendisine şu soruyu sordum. «Buralara gelirken çok düşünceli ve çok üzgündünüz. Büyük, göz alabildiğine uzanan toprak parçalarına bakıp bakıp zincirleme sigara içtiniz.. Affınıza sığınarak bunun nedenini sorabilir miyim?» Yüzüme dikkatle baktıktan sonra beklediğim ve umduğum gibi bütün içini döküverdi:
«İNSAN ÖMRÜ YAPILACAK İŞLERİN AZAMETİ KARŞISINDA ÇOK CÜCE KALIYOR GÖKÇEN.. GEÇTİĞİMİZ YERLERDE FABRİKALAR GÖRMEK İSTİYORUM, EKİLMİŞ TARLALAR, DÜZGÜN YOLLAR, ELEKTRİKLE DONANMIŞ KÖYLER, KÜÇÜK FAKAT CANLI TERTEMİZ SAĞLIKLI İNSANLARIN YAŞAYABİLECEĞİ EVLER.. BÜYÜK YEMYEŞİL ORMANLAR GÖRMEK İSTİYORUM. GÜRBÜZ ÇOCUKLARIN, İYİ GİYİMLİ ÇOCUKLARIN, YÜZLERİ SARARMAMIŞ, DALAKLARI ŞİŞ OLMAYAN ÇOCUKLARIN OKUDUĞU OKULLAR GÖRMEK İSTİYORUM.. İSTANBULDA NE MEDENİYET VARSA, ANKARA'YA NE MEDENİYET GETİRMEYE ÇALIŞIYORSAK, İZMİR'İ NASIL MAMUR KILIYORSAK, YURDUMUZUN HER TARAFINI AYNI MEDENİYETE KAVUŞTURALIM İSTİYORUM.. VE BUNU ÇOK, AMA ÇOK ÇABUK YAPMAK İSTİYORUM DEDİM YA, İNSAN ÖMRÜ ÇOK BÜYÜK İŞLERİ BAŞARABİLECEK KADAR UZUN DEĞİL. MAMUR OLMALI TÜRKİYE'NİN HER TARAFI, MÜREFFEH OLMALI.. DEVLETİN YAPAMADIĞINI, YAPMADIĞINI MİLLET; YAPAMADIĞINI, YAPMADIĞINI DEVLET YAPMALI.. HER ŞEYİ YALNIZ DEVLETTEN YA DA HER ŞEYİ YALNIZ MİLLETTEN BEKLEMEK DOĞRU OLMAZ.. DEVLET VE MİLLET DAİMA EL ELE OLMALIDIR ÜLKE SORUNLARINI GÖĞÜSLEMEDE.. BEN YAPABİLDİĞİM KADARINI YAPAYIM, SONRA NE OLURSA OLSUN DEMEK YOK BENİM KİTABIMDA.. GELECEĞİ, GELECEĞiN TÜRKİYE'SİNİ, GELECEĞİN HALKINI DÜŞÜNMEK GÖREVİM.. BİR İŞ ALDIK ÜZERİMİZE, BİR SAVAŞIN ÜSTESİNDEN GELDİK, ŞİMDİ EKONOMİK ALANDA SAVAŞ VERİYORUZ, DAHA DA VERECEĞİZ. BU HEYECANI YAŞATMAK, BU HEYECANIN ÜRÜNLERİNİ GÖRMEK LAZIM..»
Kaynak:
Sabiha Gökçen, “Atatürk’le Bir Ömür”, s. 156-160
Yol boyunca Atatürk durmadan sigara içerek geçtiğimiz topraklara dalgın dalgın baktı. Zaman zaman alnında kırışıklar oluşuyordu. Bir şeylere üzüldüğü, bir şeylere sıkıldığı her halinden anlaşılıyordu. Âdeti böyleydi, düşünür, düşünür sonunda birden karşısındakine açılırdı. Diyarbakır'dan Elazığ'a geçtik. Fertek'te bir köprü yapılmış, onun açıIşını bizzat Atatürk yapacakmış. Harekâttan sonra kendisi de buraya ilk defa geliyordu. Kentlerden, ilçelerden, köylerden akın akın insanlar gelmişti.. Büyük bir coşku ile Ata'yı alkışlıyor, ellerini öpüyorlardı. Çocukların ellerinde kâğıt bayraklar vardı.. Ama ayaklarında ayakkabı, üstlerinde doğru dürüst bir giysileri yoktu.. Buna karşın ateş gibiydiler. Hepsinin gözlerinden zekâ fışkırıyordu. Paşa bu çocuklarla büyüklerden daha fazla ilgilendi. Onlarla konuştu, yanaklarını okşadı, okula gidip gitmediklerini sordu. Biri, «Daha burada okul yok!» deyince, derhal yanındakilere emir verdi: «İki ay sonra burada okulun açıldığını tedrisata başlanmış olduğunu bana bildireceksiniz!»
Yaşlı bir köylü, Atatürk'ün karşısında hiç kıpırdamadan, sanki hazırol vaziyetinde bir asker gibi duruyordu. Onun bu hali Paşa'nın dikkatini çekmişti. Yanına giderek : «Bir derdin mi var?» diye sordu. Beriki derin bir nefes alarak : «Var Paşam!.» dedi. Ve sonra aralarında şu konuşma geçti:
«Nedir derdin? Yol mu, su mu, elektrik mi, okul mu, tren mi?»
«Hiçbiri değil.. Ömür varsa, para varsa yol yapılır, okul yapılır, tren gelir, su gelir, elektrik gelir..»
«Peki o halde?»
«Ama bir daha kolay kolay Mustafa Kemal Paşa gelmez bu memlekete..»
Herkes dikkat kesilmiş bu konuşmayı izliyordu.
Köylü devam etti :
«Biz namert insanlar değiliz Paşam.. Biz nankör insanlar da değiliz.. Ama gaflete geldik.. Ben mi gaflete geldim? Haşa!. Benim gibiler gaflete gelir mi hiç! Ben ve daha pek çok Dersim'li Türkiye'nin selameti için, yabancı boyunduruğundan kurtulmamız için senin emrin üzerine silaha sarıldık.. Bu topraklar hepimizin Paşam.. Ama kendini bilmez üç beş kişi çıkıp, yine kendini bilmez cahilleri kandırarak buraların adını lekelemek istediler.. Bizi bağışlamazsan, kahrımızdan öleceğiz Paşam..»
Atatürk elini ihtiyarın omzuna koydu bir asker arkadaşı ile, bir cephe arkadaşı ile bir kader arkadaşı karşılaşmış gibi. Sakin bir sesle şöyle konuştu:
«Bu yaşına rağmen dağlardan, tepelerden aşıp buraya beni görmeye, bana bu hissiyatını söylemeye geldiğin için sana teşekkür ederim silah arkadaşım! Hatasız kul olmaz diye bir söz vardır.. Birkaç kişinin hata yapması ile bu hataya uzaktan yakından ortak olmamışları bir tutamayız. Sizler bizim kanımızdansınız, bizim insanlarımızsınız, bu toprakların insanısınız.. Geçmişteki ufak tefek hataları, küçük ve manasız davranışları unutmaya mecburuz. Kin beslememeye, kardeşliğimizi sürdürmeye mecburuz.. Ben Dersim'lilerin ve bura yöre halkının nasıl temiz, nasıl asil duygulu, nasıl vatanperver olduklarını yakinen bilirim. Sizlerin böyle hareketlere asla katılmamış olduğunuzdan da haberim var.. Biz bir milletiz, hepimiz bir milletiz. Buradan başka gidecek Türkiye'miz yok.. Bunu bilir, bunu idrak edersek bizi ne içerden, ne de dışardan kimse bölemez...»
İhtiyar bu sözlerden sonra arkasında duran koçu kendi elleri ile kurban ederken gözlerinden pıtrak gibi yaşlar kurbanın kanına karışarak toprağı suluyordu.
Törenden sonra Atatürk bana buralarda hangi dağ ve hangi sırtlarda uçuş yaptığımı sordu. Ben de bunları teker teker gösterdim kendisine. Yavaşça mırıldandı : «Munzırlar pek haşindir.. Çok dağlıktır bu arazi.. Bilirim.. Allah sizleri bilginiz sayesinde korumuş olacak.. Zira buralarda uçuş yapmak çok tehlikeli olsa gerek.. Üstelik aldığınız görevin durumu bakımından, mümkün olduğu kadar da alçalmaya mecburdunuz.. İhtiyarın sözlerini kulaklarınla duydun değil mi Gökçen? Bunu Ankara'ya döndüğümüzde herkese bizzat senin anlatmanı istiyorum.. Tarihte benzeri çok görülmüştür, yangın çıkaymak isteyenler önce bu yangında kendileri yanıp kül olurlar.. Bu yöre halkı gerçekten de çok temiz insanlardır. Bizimle birlikte savaşmışlardır. Onları lekelemeye kimsenin hakkı yoktur..»
Malatya'dan sonra geri dönerken cesaretimi toplayarak kendisine şu soruyu sordum. «Buralara gelirken çok düşünceli ve çok üzgündünüz. Büyük, göz alabildiğine uzanan toprak parçalarına bakıp bakıp zincirleme sigara içtiniz.. Affınıza sığınarak bunun nedenini sorabilir miyim?» Yüzüme dikkatle baktıktan sonra beklediğim ve umduğum gibi bütün içini döküverdi:
«İNSAN ÖMRÜ YAPILACAK İŞLERİN AZAMETİ KARŞISINDA ÇOK CÜCE KALIYOR GÖKÇEN.. GEÇTİĞİMİZ YERLERDE FABRİKALAR GÖRMEK İSTİYORUM, EKİLMİŞ TARLALAR, DÜZGÜN YOLLAR, ELEKTRİKLE DONANMIŞ KÖYLER, KÜÇÜK FAKAT CANLI TERTEMİZ SAĞLIKLI İNSANLARIN YAŞAYABİLECEĞİ EVLER.. BÜYÜK YEMYEŞİL ORMANLAR GÖRMEK İSTİYORUM. GÜRBÜZ ÇOCUKLARIN, İYİ GİYİMLİ ÇOCUKLARIN, YÜZLERİ SARARMAMIŞ, DALAKLARI ŞİŞ OLMAYAN ÇOCUKLARIN OKUDUĞU OKULLAR GÖRMEK İSTİYORUM.. İSTANBULDA NE MEDENİYET VARSA, ANKARA'YA NE MEDENİYET GETİRMEYE ÇALIŞIYORSAK, İZMİR'İ NASIL MAMUR KILIYORSAK, YURDUMUZUN HER TARAFINI AYNI MEDENİYETE KAVUŞTURALIM İSTİYORUM.. VE BUNU ÇOK, AMA ÇOK ÇABUK YAPMAK İSTİYORUM DEDİM YA, İNSAN ÖMRÜ ÇOK BÜYÜK İŞLERİ BAŞARABİLECEK KADAR UZUN DEĞİL. MAMUR OLMALI TÜRKİYE'NİN HER TARAFI, MÜREFFEH OLMALI.. DEVLETİN YAPAMADIĞINI, YAPMADIĞINI MİLLET; YAPAMADIĞINI, YAPMADIĞINI DEVLET YAPMALI.. HER ŞEYİ YALNIZ DEVLETTEN YA DA HER ŞEYİ YALNIZ MİLLETTEN BEKLEMEK DOĞRU OLMAZ.. DEVLET VE MİLLET DAİMA EL ELE OLMALIDIR ÜLKE SORUNLARINI GÖĞÜSLEMEDE.. BEN YAPABİLDİĞİM KADARINI YAPAYIM, SONRA NE OLURSA OLSUN DEMEK YOK BENİM KİTABIMDA.. GELECEĞİ, GELECEĞiN TÜRKİYE'SİNİ, GELECEĞİN HALKINI DÜŞÜNMEK GÖREVİM.. BİR İŞ ALDIK ÜZERİMİZE, BİR SAVAŞIN ÜSTESİNDEN GELDİK, ŞİMDİ EKONOMİK ALANDA SAVAŞ VERİYORUZ, DAHA DA VERECEĞİZ. BU HEYECANI YAŞATMAK, BU HEYECANIN ÜRÜNLERİNİ GÖRMEK LAZIM..»
Kaynak:
Sabiha Gökçen, “Atatürk’le Bir Ömür”, s. 156-160